Răng là không chỉ tham gia vào việc hỗ trợ hệ tiêu hóa mà còn đóng vai trò quan trọng thực hiện các chức năng khác. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu biết rõ về bộ phận này, làm thế nào để chăm sóc bảo vệ chúng tốt nhất. Bài viết sau đây sẽ mang đến những thông tin cần thiết về cấu tạo, phân loại, chức năng của răng để bạn có được cái nhìn tổng quan nhất.
Răng là gì? Phân loại cụ thể
Những chiếc răng là bộ phận có bề mặt cứng nhất trên cơ thể người, nằm bên trong khoang miệng với chức năng chính là cắn, nhai, nghiền nát thức ăn. Ngoài ra chúng còn đóng vai trò quan trọng trong việc nói và phát âm. Đồng thời, đây cũng là bộ phận quyết định rất lớn đến diện mạo và thẩm mỹ khuôn mặt.
Một người bình thường khi trưởng thành sẽ có 32 chiếc răng vĩnh viễn. Trong đó 28 chiếc mọc hoàn thiện ở độ tuổi 12 – 13 và 4 chiếc răng khôn sẽ mọc ở độ tuổi từ 18. Chúng được chia ra thành các nhóm với tên gọi, hình dạng, kích thước và chức năng khác nhau cụ thể như sau:
- Răng cửa (8 chiếc): Xếp cạnh nhau nằm ở chính giữa hàm trên và hàm dưới nhìn từ mặt trước, có thể dễ dàng thấy được khi chúng ta mỉm cười hoặc nói chuyện.
- Răng nanh (4 chiếc): Bao gồm 4 chiếc nằm liền kề hai bên 4 răng cửa ở hàm trên và hàm dưới.
- Răng cối nhỏ (8 chiếc): Nằm ở vị trí số 4 và số 5 trên cung hàm, mỗi hàm có 4 chiếc.
- Răng hàm (8 chiếc): Nằm ở bên trong hàm, chịu trách nhiệm chính trong việc nhai và nghiền nhuyễn thức ăn.
- Răng khôn (4 chiếc): Nằm ở cuối mỗi góc của 2 hàm, chúng sẽ mọc lên khi bước vào độ tuổi trưởng thành. Trong một vài trường hợp 4 chiếc răng này sẽ không mọc hoặc không mọc đầy đủ. Nếu như bạn có 28 chiếc răng ở độ tuổi trưởng thành thì đây là một điều hoàn toàn bình thường.
Răng có cấu tạo như thế nào?
Mặc dù được phân ra thành các nhóm với chức năng và hình dáng không giống nhau, tuy nhiên các răng đều có kết cấu với các phần và đặc điểm cụ thể như sau:
Men răng
Lớp men là lớp vỏ cứng bao quanh răng, có kết cấu chủ yếu từ muối canxi phốt phát, độ dày từ 1 – 2mm thường có bề mặt trơn láng, màu hơi trong. Với kết cấu vô cùng cứng chắc, lớp men này có vai trò chính là bảo vệ các thành phần bên trong và chịu lực chính khi thực hiện chức năng ăn nhai. Nếu lớp men bảo vệ bị phá hủy các tổ chức bên trong sẽ có nguy cơ bị tổn thương rất nghiêm trọng.
Ngà răng
Đây là tổ chức nằm ngay bên dưới lớp men, kết cấu của lớp mô này giống như xương, có các ống nhỏ, bên trong là các tế bào sống. Cũng chính vì vậy mà phần này rất nhạy cảm. Khi lớp men bên ngoài bị phá hủy, bạn thường xuyên cảm thấy đau hoặc ê buốt khi ăn đồ ăn nóng hoặc lạnh. Điều này là do phần ngà rất nhạy cảm, nhiệt độ có thể tác động qua lớp ngà này để ảnh hưởng đến phần tủy ở bên trong.
Tủy răng
Đây là phần mô liên kết nhạy cảm bao gồm mạch máu và các dây thần kinh. Phần tủy sẽ kéo dài từ bên trong thân cho đến cuối chân răng (gọi là buồng tủy và ống tủy). Một răng có thể có từ 1 cho đến 4 ống tủy, răng cửa thường sẽ có 1 ống tủy, răng cối nhỏ có 2 ống tủy còn răng cối lớn sẽ có 3 – 4 ống tủy.
Vai trò của tủy cũng rất quan trọng bao gồm cảm nhận và dẫn truyền cảm giác ê buốt, nóng lạnh hoặc đau khi có kích thích tác động. Đồng thời, cung cấp chất dinh dưỡng và tham gia vào quá trình nuôi dưỡng cũng như sửa chữa phần ngà.
Trường hợp bị sâu răng ăn vào tủy sẽ có nguy cơ gây ra viêm tủy, nhiễm trùng tủy dẫn tới các cơn đau nhức dữ dội. Nếu không được chữa trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng như viêm nhiễm lan rộng, nhiễm trùng máu.
Chân răng
Là phần nằm sâu bên trong xương hàm, có độ cứng chắc nhất định. Phần chân này nằm bên trong ổ xương, được bao quanh bởi các dây chằng nha chu bám xung quanh.
Dây chằng nha chu
Nhiệm vụ của dây chằng nha chu là giữ cho răng nằm đúng vị trí trong xương. Tổ chức này được cấu tạo từ rất nhiều sợi nhỏ đan xen nhau. Đồng thời khu vực này cũng rất dễ bị phá hủy do các bệnh lý về nướu như viêm nha chu, áp xe nha chu, hậu quả có thể dẫn đến tiêu xương và nhiều hệ lụy nguy hiểm khác
Chức năng của răng
Về cơ bản hàm jaw của người có 3 chức năng chính là ăn nhai, phát âm và đảm bảo về mặt thẩm mỹ.
Chức năng ăn nhai
Chức năng đầu tiên phải kể đến là cắn, nhai, nghiền nhỏ thức ăn trước khi được đưa vào bên trong cơ thể để tiêu hóa, cụ thể như sau:
- Nhóm răng cửa dùng để cắn thức ăn.
- Nhóm răng nanh dùng để xé thức ăn.
- Nhóm răng hàm để nhai và nghiền nhỏ thức ăn.
Còn 4 chiếc răng hầu như không phục vụ chức năng ăn nhai. Trong trường hợp, chúng mọc thẳng và bình thường không chen chúc thì có thể giữ lại. Tuy nhiên, đối với trường hợp mọc ngầm, mọc lệch, bác sĩ thường sẽ khuyên bạn nên nhổ bỏ. Điều này hoàn toàn không ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai của cả hàm.
Chức năng phát âm
Cả răng và lưỡi đều tham gia vào quá trình phát âm cũng như hoạt động nói của con người. Nếu răng đều và đầy đủ, chúng ta sẽ phát âm trong vành rõ chữ hơn. Với những trường hợp trẻ bị mất răng sữa sớm rất dễ dẫn đến tật nói ngọng, phát âm không chính xác.
Kể cả đối với người lớn, nếu bị mất đi răng cửa cũng sẽ rất khó để phát âm chuẩn. Đặc biệt là khi học ngoại ngữ, một số âm như “s”, “x”, “th”, “v” đòi hỏi phải đặt lưỡi ở vị trí phía sau hàm trên hoặc tựa môi và hàm jaw mới có thể phát âm được thành tiếng.
Nếu răng bị mất, sẽ tạo thành khoảng trống, không phát âm được hoặc phát âm sẽ lơ lớ. Đối với trường hợp mọc lệch lạc và mọc thưa cũng có ảnh hưởng tương tự. Nếu luồng hơi từ trong miệng đẩy ra ngoài không đều sẽ không thể phát âm chuẩn.
Chức năng thẩm mỹ
Người Việt Nam ta vẫn có câu “cái răng cái tóc là góc con người”, quả thực hàm jaw là một yếu tố vô cùng quan trọng quyết định đến cả diện mạo của khuôn mặt. Một hàm jaw trắng sáng và khỏe mạnh sẽ khiến khuôn mặt cân đối hơn và làm cho nụ cười duyên dáng hơn rất nhiều. Trái lại, những người có hàm thưa, hô, móm mọc lệch lạc sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến thẩm mỹ của cả gương mặt.
Chính vì vậy mà các lĩnh vực nha khoa thẩm mỹ ngày càng phát triển với các dịch vụ tiêu biểu như chỉnh nha, bọc sứ, tẩy rắng. Điều này cũng cho thấy, mức độ quan tâm của mọi người đối với thẩm mỹ hàm nha khoa ngày một được nâng cao.
Quá trình mọc răng
Ngay từ chúng ta khi sinh ra, các răng đã nằm sẵn ở bên trong ổ xương hàm. Đến khoảng 6 tháng tuổi, những chiếc răng sữa sẽ lần lượt mọc lên, quá trình này sẽ kéo dài cho đến khi chiếc răng sữa cuối cùng mọc hoàn chỉnh,tức là vào lúc 2 – 3 tuổi, cụ thể:
- Từ 6 – 8 tháng tuổi sẽ bắt đầu mọc 4 răng cửa ở giữa.
- Từ khoảng 9 – 12 tuổi, mọc 4 răng cửa còn lại.
- Từ khoảng 12 – 15 tháng tuổi, bắt đầu mọc 4 răng hàm.
- Từ khoảng 18 – 21 tháng tuổi, mọc 4 răng nanh.
- 24 – 30 tháng tuổi, mọc 4 răng hàm còn lại.
Đây là quy trình mọc răng thông thường ở trẻ em, trong một số trường hợp trẻ có thể bị mọc răng chậm hơn so với bình thường nguyên nhân có thể do nhiều yếu tố tác động. Tuy nhiên, theo ý kiến của các chuyên gia, đây không phải là vấn đề quá đáng ngại.
Quá trình thay răng
Đến thời kỳ thay thế, răng sữa sẽ lung lay và rụng để răng vĩnh viễn có thể mọc lên. Quy trình này sẽ diễn ra theo trình tự như sau:
- Từ khoảng 5 – 7 tuổi, răng cửa giữa vĩnh viễn mọc, đồng thời trong thời gian này các răng hàm lớn thứ nhất cũng mọc.
- Khoảng 7 – 8 tuổi, thay các răng cửa bên.
- Khoảng 9 – 10 tuổi, thay răng cối nhỏ.
- Khoảng 10 -11 tuổi, các răng nanh sữa sẽ được thay.
- Khoảng 11 – 12 tuổi, các răng hàm lớn thứ hai mọc, thay răng hàm sữa thứ hai.
- Thời gian này, trẻ cũng mọc các răng hàm thứ hai.
Một điều thú vị về hàm jaw người cũng như các loài linh trưởng như (vượn, khỉ) là một khi răng vĩnh viễn đã mọc rồi, nếu xảy ra tình trạng bị mẻ, sứt, gãy thì cơ thể sẽ không thể tái tạo được chất ngà mới để thay thế. Trường hợp bị mất răng vĩnh viễn vì một nguyên nhân nào đó, bạn sẽ phải thực hiện các phương pháp sử dụng hàm jaw giả hoặc bọc sứ để khôi phục chức năng ăn nhai.
Mách bạn cách chăm sóc răng miệng tốt nhất
Để giữ cho hàm jaw luôn trắng sáng, sạch sẽ và thơm tho thì việc vệ sinh đều đặn thường xuyên là chưa đủ. Ngoài ra, còn có một số lưu ý để bảo vệ tốt sức khỏe răng miệng phòng ngừa các bệnh lý nha khoa.
Chú trọng chăm sóc răng miệng ở mọi lứa tuổi
Trẻ nhỏ và người lớn tuổi thường có xu hướng ít quan tâm đến vấn đề chăm sóc răng miệng. Tuy vậy, trên thực tế, đây là lại là những đối tượng có nguy cơ cao gặp phải các vấn đề về nha khoa.
Cha mẹ cần nêu gương tốt và tập cho con thói quen chăm sóc và vệ sinh răng miệng ngay từ nhỏ. Duy trì được những thói quen tốt này sẽ tạo tiền đề cho một hàm jaw trắng sáng khỏe mạnh về sau. Còn đối với, người lớn tuổi, khi tuổi tác ngày một cao, hoạt động của tuyến nước bọt giảm dần, làm tăng nguy cơ đối mặt với các bệnh lý nha khoa. Chính vì vậy, việc vệ sinh miệng hằng ngày càng cần được chú trọng.
Hạn chế sử dụng đồ ngọt, nước ngọt có ga
Đường nhân tạo trong các loại kẹo bánh là thủ phạm hàng đầu dẫn tới các bệnh lý nha khoa. Nguyên nhân là do chúng làm gia tăng axit bên trong miệng, tạo điều kiện để vi khuẩn có hại phát triển. Đồng thời, môi trường có tính axit cũng bào mòn lớp men và ảnh hưởng xấu tới nướu.
Ngoài ra, bạn cũng nên tránh sử dụng các loại nước ngọt có ga vì trong thành phần của chúng có axit photphoric và axit citric có khả năng ăn mòn rất cao. Sử dụng quá thường xuyên sẽ khiến cho lớp men jaw bị suy yếu, ố vàng và dễ bị sâu.
Các nha sĩ cũng khuyến cáo mọi người nên có một chế độ ăn uống cân bằng và đủ chất, hạn chế sử dụng các chất kích thích như đồ uống có chứa cồn, thuốc lá.
Vệ sinh đúng cách
Các nha sĩ thường khuyến cáo chúng ta nên đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết quy trình thực hiện đúng cách. Tư thế cầm bàn chải đúng là giữ bàn chải ở góc 45 độ, hướng về phía nướu và chuyển động đưa bàn chải một cách chậm rãi nhẹ nhàng.
Bên cạnh đó, cũng cần chú ý sử dụng bàn chải có lông mềm để tránh làm tổn thương đến nướu. Nên thay bàn chải từ 2 – 3 tháng một lần hoặc khi nhìn thấy hàng lông chải bị cong.
Sử dụng chỉ nha khoa và nước súc miệng
Chỉ nha khoa rất hữu ích trong việc làm sạch mảng bám, thức ăn thừa còn sót lại. Tuy nhiên, để tránh làm tổn thương đường viền nướu, bạn nên sử dụng chỉ nha khoa đúng cách.
Mỗi lần sử dụng, bạn hãy lấy khoảng 45cm chỉ, cuộn vòng quanh giữa 2 ngón tay và giữ khoảng cách giữa 2 ngón tay là khoảng 5cm. Với mỗi một chiếc răng, nên chuyển sang một đoạn chỉ mới, giữ chặt sợi chỉ kết hợp di chuyển lên xuống nhẹ nhàng để loại bỏ hết mảng bám.
Bên cạnh đó, bạn có thể sử dụng thêm các loại nước súc miệng có chứa fluor để hỗ trợ làm sạch và giữ cho hơi thở luôn thơm mát.
Thăm khám định kỳ tại các cơ sở nha khoa uy tín
Bên cạnh chú trọng vấn đề vệ sinh, bạn cũng nên thăm khám nha khoa định kỳ, ít nhất 2 lần/năm. Điều này sẽ giúp bạn phát hiện sớm các bệnh lý nha khoa và có phương pháp điều trị kịp thời trước khi tình hình diễn biến nghiêm trọng hơn.
Trên đây là những thông tin chi tiết về răng, cấu tạo và vai trò vô cùng quan trọng của bộ phận này. Hy vọng những chia sẻ đã giúp bạn có được những kiến thức cần thiết cũng như những phương pháp hữu ích để áp dụng. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, vui lòng để lại bình luận ở ngay bên dưới bài viết để được giải đáp chi tiết.
Cập nhật 10:16 AM , 02/08/2023