Mất Ngủ Là Gì? Có Điều Trị Dứt Điểm Được Không?

Mất ngủ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày và công việc. Nó không chỉ làm yếu cơ thể mà còn tăng nguy cơ mắc bệnh. Vậy nguyên nhân gây mất ngủ là gì và làm thế nào để điều trị? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp chi tiết những thắc mắc cho bạn.

Mất ngủ là gì?

Mất ngủ là một loại rối loạn giấc ngủ thường gặp bao gồm khó ngủ, thiếu ngủ, thức dậy vào ban đêm, giấc ngủ không sâu hoặc tỉnh dậy sớm. Rối loạn giấc ngủ này dẫn đến tình trạng thiếu năng lượng, giảm khả năng tập trung và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe như suy giảm trí nhớ, bệnh tim mạch và rối loạn tâm sinh lý.

Hiện nay, mất ngủ này ngày càng phổ biến, số lượng người đến thăm khám đang ngày càng gia tăng và có xu hướng trẻ hóa (khoảng 25% là người từ 18-30 tuổi). Tình trạng mất ngủ có thể xảy ra với bất cứ ai, không phân biệt giới tính, tuổi tác hay địa vị xã hội.

Nguyên nhân gây bệnh mất ngủ

Mất ngủ có thể có nguồn gốc từ nhiều yếu tố khác nhau, ví dụ như:

• Di truyền: Có thể có yếu tố di truyền khi cha mẹ, ông bà hoặc những người thân trong gia đình đã trải qua các triệu chứng của mất ngủ.
• Hoạt động não bộ: Một số người có hoạt động não bộ tích cực hơn hoặc có sự khác biệt về hoạt chất trong não, điều này thường gặp trong tình trạng mất ngủ.
• Bệnh lý liên quan: Các bệnh lý mạn tính như tiểu đường, viêm khớp, Parkinson, hay đau cơ xơ hóa có thể tăng nguy cơ mất ngủ. Ngoài ra, các tình trạng tạm thời như nhiễm trùng nhẹ, chấn thương hoặc các vấn đề mãn tính như trào ngược axit cũng có thể gây ra mất ngủ.
• Tình trạng tinh thần: Rối loạn lo âu như hậu sốc tâm lý có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Mất ngủ cũng thường xảy ra trong một số rối loạn sức khỏe tâm thần khác như tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực và các tình trạng tâm lý khác.
• Thay đổi giờ giấc: Các thay đổi như lệch múi giờ, thay đổi môi trường làm việc hay làm việc theo ca cũng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Lối sống không lành mạnh: Việc sử dụng thường xuyên rượu bia và các chất kích thích khác có thể làm bạn mất ngủ vào ban đêm. Rượu có thể giúp bạn ngủ dễ hơn ban đầu nhưng không thực sự cải thiện chất lượng giấc ngủ, đặc biệt là có thể khiến bạn dễ thức dậy vào nửa đêm.

Các triệu chứng điển hình của mất ngủ

Các dấu hiệu của mất ngủ có thể là:

• Khó rơi vào giấc ngủ ban đêm, thao thức mà không thể ngủ được.
• Giấc ngủ bị đứt quãng, không sâu.
• Tỉnh giấc nhiều lần vào ban đêm (thường kéo dài hơn 30 phút) và khó để tiếp tục giấc ngủ.

• Thức dậy rất sớm.
• Cảm giác mệt mỏi sau khi thức dậy.
• Cảm giác như chưa được ngủ.

Chẩn đoán bệnh mất ngủ

Hiện nay, phương pháp chẩn đoán và tìm nguyên nhân mất ngủ thường bao gồm:

• Đánh giá thói quen ngủ: Bác sĩ sẽ thăm khám về lịch sử giấc ngủ của bạn, bao gồm thời gian ngủ, thói quen ngủ và mức độ buồn ngủ ban ngày, có thể yêu cầu hoàn thành bảng câu hỏi để đánh giá kiểu thức ngủ của bạn.
• Kiểm tra sức khỏe tổng thể: Bác sĩ thăm khám để phát hiện các vấn đề y tế có thể gây mất ngủ, có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra tuyến giáp và các tình trạng khác.
• Đo đa ký giấc ngủ: Nếu cần, người bệnh có thể được yêu cầu ở lại trung tâm y tế qua đêm để thực hiện các xét nghiệm giấc ngủ và theo dõi hoạt động cơ thể trong khi ngủ, như sóng não, nhịp thở, nhịp tim và chuyển động cơ thể.

Cách điều trị mất ngủ dứt điểm

Điều trị bằng Tây y

Người bệnh có thể sử dụng các loại thuốc để điều trị mất ngủ sau:

• Kê đơn: Thuốc kê đơn có thể giúp bạn đi vào giấc ngủ và duy trì giấc ngủ dễ dàng hơn. Tuy nhiên, đôi khi một số tác dụng phụ của thuốc có thể xuất hiện khiến bạn dễ bị mệt mỏi, uể oải vào ban ngày.
• Không kê đơn: Nhóm thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1 như Alimemazin (Theralene) có tác dụng điều trị các bệnh dị ứng hay nhóm thuốc từ dược liệu như bình vôi, lạc tiên, vông nem… cũng có thể giúp bạn cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Một số lưu ý khi điều trị mất ngủ

Khi điều trị mất ngủ, có một số điều cần lưu ý:

• Điều chỉnh thói quen ngủ và sinh hoạt lành mạnh, bao gồm xây dựng lịch trình ngủ đều đặn, tạo môi trường ngủ tối, yên tĩnh và thoải mái.
• Tránh caffein, thuốc kích thích, rượu và thuốc lá vào buổi tối có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Học cách quản lý căng thẳng và lo lắng trước khi đi ngủ, tập yoga, thiền hoặc kỹ thuật thở.
• Kiểm tra sức khỏe tổng quát để phát hiện và điều trị các vấn đề y tế có thể gây mất ngủ.
• Tránh tự ý sử dụng thuốc ngủ mà không có hướng dẫn hoặc chỉ định từ bác sĩ.
• Nếu sử dụng thuốc hoặc phương pháp điều trị đặc biệt, luôn tuân theo hướng dẫn của bác sĩ và báo cáo về mọi thay đổi hoặc tình trạng không mong muốn.
• Bổ sung các thực phẩm giàu magiê, vitamin B và tryptophan có thể giúp cải thiện giấc ngủ.
• Tạo điều kiện ngủ tối ưu với ánh sáng yếu, nhiệt độ mát mẻ và giường ngủ thoải mái.
• Các phương pháp như yoga, massage, hoặc tập thể dục nhẹ có thể giúp thư giãn cơ thể và chuẩn bị cho giấc ngủ.

Câu hỏi thường gặp

Mất ngủ có điều trị dứt điểm được không?

Mất ngủ có thể được điều trị hiệu quả bằng việc kết hợp giữa thay đổi lối sống, kỹ thuật quản lý stress và phương pháp điều trị y tế. Tuy nhiên, việc điều trị dứt điểm hoàn toàn có thể phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể gây ra mất ngủ và cách mà cơ thể của mỗi người phản ứng với liệu pháp.

Bị mất ngủ khi nào nên đi khám bác sĩ?

Nên đi khám bác sĩ nếu mất ngủ kéo dài, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày, gây mệt mỏi, suy giảm tập trung, hoặc có dấu hiệu suy giảm sức khỏe tổng thể.

Những ai bị mất ngủ vào ban đêm?

Mất ngủ không phân biệt độ tuổi hay giới tính và có thể ảnh hưởng đến mọi người. Tuy nhiên, phụ nữ trong thời kỳ mang thai và mãn kinh, người trẻ cũng như người già thường đối diện với nguy cơ cao hơn bị mất ngủ. Những người có vấn đề sức khỏe hoặc tâm lý cũng dễ gặp phải tình trạng này hơn so với những người khác.