Bệnh viêm họng là căn bệnh hô hấp phổ biến ở mọi lứa tuổi, nhất là những người có sức hệ miễn dịch yếu. Bệnh sẽ không nguy hiểm nếu được điều trị đúng cách và kịp thời. Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị bệnh này như thế nào? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau.
Bệnh viêm họng là gì? Các dạng bệnh thường gặp
Viêm họng là bệnh lý đường hô hấp phổ biến, khởi phát do sự tác động của tác nhân gây bệnh tại niêm mạc hầu họng. Người bệnh sẽ có một số biểu hiện đặc trưng như ho, sốt, đau họng, mệt mỏi,…
Bệnh diễn tiến qua hai giai đoạn chính là viêm họng cấp tính và viêm họng mãn tính. Thường bệnh sẽ khỏi sau khoảng 7 ngày thực hiện điều trị đúng cách. Có khoảng 20% người bệnh bị bệnh viêm họng kéo dài tiến triển thành dạng mãn tính, khó chữa và nhiều biến chứng hơn.
Mỗi giai đoạn diễn tiến của viêm họng sẽ phân thành nhiều thể bệnh khác nhau với các triệu chứng lâm sàng đặc trưng. Cụ thể là:
- Viêm họng hạt: Đây là một trong số những bệnh lý viêm họng thường gặp. Tình trạng này đặc trưng bởi sự viêm nhiễm kéo dài tại niêm mạc hầu họng, gây sưng tấy, hình thành các hạt tại mô lympho sau họng.
- Viêm họng mủ: Là tình trạng tác nhân gây viêm tồn tại lâu ngày trong cổ họng, không được trị dứt điểm dẫn đến hình thành các hốc mủ trắng như sữa, gây đau và hơi thở có mùi hôi khó chịu
- Viêm họng xung huyết: Thực chất tình trạng này là một dạng của viêm họng cấp tính gây ra bởi sự tấn công của virus, tác nhân gây bệnh. Hệ quả là cổ họng sưng đau, phù nề, gặp khó khăn khi nuốt thức ăn, khi nói chuyện.
- Viêm họng đỏ: Đây là tình trạng xuất hiện đột ngột do tác động của tác nhân gây bệnh, khiến cổ họng sưng đỏ, đau rát. Bệnh lâu ngày có thể kéo theo viêm amidan, gây khó thở, đau rát cổ họng.
- Viêm họng liên cầu khuẩn: Nguyên nhân chính gây viêm họng này là do các liên cầu khuẩn nhóm Streptococcus. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể diễn tiến nhanh chóng và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
- Viêm họng xuất tiết: Đây là tình trạng viêm niêm mạc hầu họng kèm theo dịch nhầy trong hốc mũi và cổ họng. Bệnh nhân ngoài biểu hiện ho thường đi kèm chảy nước mũi, hắt hơi,…
- Viêm họng dị ứng: Viêm họng gây ra do cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng. Bệnh lý này có tác nhân gây viêm nhiễm và triệu chứng khác biệt so với các dạng viêm họng khác vì thế cần lưu ý để phát hiện và điều trị đúng cách, kịp thời.
- Viêm họng Vincent: Tình trạng viêm ở niêm mạc hầu họng hình thành các vết loét do xoắn khuẩn, vi khuẩn sống ký sinh trong họng dạng hình thoi.
Mỗi loại bệnh viêm họng đều có những nguyên nhân và cách điều trị phù hợp. Vì thế, khi có các biểu hiện như đau họng, nóng rát cổ họng, ho,…bệnh nhân cần đến cơ sở y tế để được khám xác định nguyên nhân và tiến hành điều trị.
Đối tượng dễ mắc bệnh viêm họng
Bệnh viêm họng là bệnh hô hấp phổ biến có thể gặp trên mọi đối tượng. Tuy nhiên, với những người có hệ miễn dịch yếu, sức đề kháng không đủ để chống lại sự tấn công của tác nhân gây bệnh. Cụ thể như sau:
- Người cao tuổi: Do tuổi tác nên sức đề kháng suy giảm
- Trẻ em: Do cơ thể chưa phát triển đầy đủ, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện
- Người suy nhược cơ thể: Do sức khỏe kém, mắc nhiều bệnh mãn tính (đái tháo đường, tim mạch,…)
- Người suy dinh dưỡng: Do chế độ ăn uống, tập luyện, bệnh lý liên quan khác
- Phụ nữ có thai: Do cơ thể người mẹ cần thích ứng để nuôi dưỡng bào thai dẫn đến suy giảm miễn dịch
Quá trình điều trị viêm họng ở những đối tượng có sức đề kháng, hệ miễn yếu thường khó dứt điểm và cần nhiều thời gian hơn, người bệnh cần khoảng 10 – 15 ngày mới có thể phục hồi. Nguy hiểm hơn, đây cũng là đối tượng dễ mắc viêm họng mãn tính và gặp phải biến chứng nếu không được điều trị tốt, đúng cách.
Nguyên nhân gây viêm họng thường gặp
Bệnh viêm họng xuất hiện khi cơ thể gặp phải sự tấn công của tác nhân gây bệnh tại niêm mạc hầu họng. Bệnh lý này có thể do những nguyên nhân sau đây:
- Do virus: Đây là tác nhân phổ biến nhất, gây bệnh bằng cách xâm nhập vào niêm mạc họng theo đường hô hấp, khiến cổ họng sưng đau, tấy đỏ. Bệnh có thể lây từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp, qua đường nước bọt,….
- Do vi khuẩn: Vi khuẩn gây bệnh thường là các liên cầu khuẩn Streptococcus, có thể để lại biến chứng nguy hiểm. Bệnh ít gặp nhưng khó điều trị.
- Do dị ứng: Bệnh nhân bị dị ứng có thể không cảm thấy đau họng nhưng thường có biểu hiện ho, ngứa họng. Các tác nhân gây dị ứng như lông vật nuôi, phấn hoa, dị ứng thời tiết,…
- Do thời tiết và môi trường sống: Bệnh thường xuất hiện vào thời điểm giao mùa, đặc biệt là khi thời tiết chuyển lạnh, hanh khô. Cơ thể chưa kịp thích ứng với điều kiện thời tiết, tạo cơ hội cho tác nhân gây bệnh xâm nhập. Bên cạnh đó, môi trường sống ô nhiễm, nhiều khói bụi cũng ảnh hưởng đến tình trạng bệnh.
- Do các bệnh lý liên quan khác: Viêm họng có thể là dấu hiệu đặc trưng của một số bệnh lý khác như cảm cúm, ho gà, viêm amidan, nhiễm trùng, viêm đường hô hấp,trào ngược dạ dày,…
Một số yếu tố nguy cơ gây bệnh khác thường gặp như: Tuổi tác, khói thuốc lá, tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng, môi trường ô nhiễm, nói to, hệ miễn dịch yếu,… Do đó, để ngăn ngừa viêm họng, người bệnh cần hạn chế tiếp xúc với các tác nhân này.
Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm họng
Bệnh viêm họng thường tiến triển qua hai giai đoạn: viêm họng cấp tính và viêm họng mãn tính. Ở mỗi giai đoạn bệnh sẽ có những biểu hiện khác nhau, người bệnh cần chú ý phát triển và điều trị dứt điểm ở giai đoạn cấp tính, tránh để bệnh diễn tiến sang mãn tính rất khó chữa.
Triệu chứng viêm họng cấp tính
Viêm họng cấp tính là tình trạng viêm niêm mạc hầu họng với các biểu hiện sưng tấy, phù nề gây khó chịu cho người bệnh. Giai đoạn này có một số biểu hiện đặc trưng như:
- Đau họng, cơn đau tăng lên khi nói chuyện, khi nuốt thức ăn và khi ho
- Ban đầu ho khan, về sau xuất hiện ho có đờm
- Sốt cao 39 – 40 độ C, cần có biện pháp hạ sốt ngay
- Cơ thể luôn mệt mỏi, nhức mỏi toàn thân, ớn lạnh, không muốn ăn
- Nôn mửa, tiêu chảy: Tùy từng bệnh nhân mà có thể xuất hiện thêm triệu chứng này
- Sổ mũi, chảy nước mũi, nghẹt mũi
- Khó thở, đặc biệt khi nằm, thở bằng miệng khi ngủ
- Khi soi, thấy niêm mạc hầu họng tấy đỏ, sưng to, phù nề rõ
- Còn có thể xuất hiện hạch ở vùng dưới hàm, ấn vào thấy đau
Ở giai đoạn này, bệnh có thể khỏi hoàn toàn sau 5-7 ngày điều trị tích cực theo đúng phác đồ của bác sĩ. Bệnh nhân cần phối hợp sử dụng đúng thuốc, đúng liều để sớm dứt bệnh.
Triệu chứng viêm họng mãn tính
Viêm họng mãn tính là giai đoạn tiếp sau của viêm họng cấp tính, do bệnh không được điều trị dứt điểm. Một số dấu hiệu bệnh ở giai đoạn này:
- Đau họng kéo dài: Cảm giác đau rát, ngứa họng, khô cổ, luôn muốn uống nước, cảm giác đau tăng lên vào sáng sớm, sau khi ngủ dậy, khi nuốt thức ăn
- Ho kéo dài có thể tới vài tuần, ho khan hoặc ho có đờm, hơi thở có mùi hôi
- Khàn giọng, nặng hơn có thể biến đổi giọng nói
- Sốt nhẹ đến sốt cao, mệt mỏi, đau nhức cơ thể: Biểu hiện thường không đặc hiệu, tùy từng trường hợp bệnh nhân
- Nóng rát vùng ngực phía sau xương ức, chướng bụng, ợ hơi, ợ chua với những bệnh nhân viêm họng do trào ngược dạ dày
Bệnh viêm họng mãn tính thường kéo dài dai dẳng trên 7 ngày, nếu không điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Do đó, người bệnh nên chủ động đến cơ sở y tế và điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
Bệnh viêm họng có nguy hiểm không? Có lây không?
Bệnh viêm họng không gây ảnh hưởng đến sức khỏe và có thể chữa khỏi nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu không được điều trị tốt, bệnh diễn tiến nghiêm trọng, chuyển sang mãn tính có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như:
- Biến chứng tại họng: Viêm tấy tại họng, viêm amidan, sưng tấy quanh amidan, áp xe thành họng
- Biến chứng tại cơ quan lân cận: Tai, mũi, họng là những bộ phận liên quan mật thiết đến nhau. Nếu bệnh viêm họng không được điều trị dứt điểm có thể lây lan sang viêm tai giữa (thường gặp ở trẻ nhỏ), viêm mũi, thậm chí viêm phổi
- Biến chứng tại cơ quan xa họng: Viêm họng kéo dài có thể ảnh hưởng đến thận gây viêm cầu thận, thấp khớp, thấp tim (hở van tim,…)
- Biến chứng nguy hiểm: Ung thư vòm họng
Viêm họng có lây không? – Nếu bệnh có nguyên nhân do virus, vi khuẩn, sẽ hoàn toàn có thể lây lan theo đường hô hấp. Bệnh lây qua một số con đường như:
- Giao tiếp, đứng gần và không mang đồ bảo hộ như khẩu trang
- Tiếp xúc với nước bọt, dịch nhầy do người bệnh hắt hơi, khạc nhổ ra môi trường
- Dùng chung dụng cụ cá nhân như bàn chải đánh răng, cốc, bát, đũa chưa được vệ sinh sạch sẽ
Nếu đau họng gây ra do các bệnh lý khác như dị ứng, trào ngược dạ dày,…bệnh sẽ không lây lan. Để tránh lây nhiễm, người bệnh cần chú ý hạn chế khạc nhổ nơi công cộng, lấy tay che miệng khi ho, hắt hơi và luôn đeo khẩu trang khi ra đường.
Điều trị bệnh viêm họng như thế nào?
Có ba phương pháp thường được sử dụng trong điều trị tình trạng viêm họng là sử dụng thuốc Tây y; điều trị bằng Đông y và điều trị bằng mẹo trong dân gian. Tùy vào từng tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ khuyến cáo và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.
Uống thuốc gì điều trị bệnh viêm họng?
Sử dụng thuốc hay chính là phương pháp Tây y, thường là phương pháp được lựa chọn nhiều nhất. Bệnh nhân viêm họng giảm triệu chứng rõ rệt sau thời gian sử dụng thuốc và bệnh cũng có thể khỏi hoàn toàn không tái phát. Tuy nhiên, một số loại thuốc Tây y có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Khi tiến hành điều trị cho bệnh nhân theo Tây y, bác sĩ sẽ dựa vào kết quả thăm khám và đưa ra phác đồ phù hợp nhất
Điều trị nguyên nhân
Để bệnh khỏi hoàn toàn, cần tìm ra nguyên nhân gây bệnh và sử dụng thuốc tiêu diệt mầm bệnh. Một số thuốc được kê để điều trị nguyên nhân như:
- Thuốc kháng sinh: Dùng trong trường hợp bệnh do virus, vi khuẩn. Người bệnh dùng thuốc theo đơn kê của bác sĩ chuyên khoa. Một số thuốc thường thấy như: Penicillin; Amoxicillin; Erythromycin;…
- Thuốc dị ứng: Kê khi nguyên nhân gây bệnh là dị ứng với các tác nhân như thời tiết, phấn hoa, lông vật nuôi,…Một số thuốc như: Telfast BD; Cetirizin Stada;…
- Thuốc điều trị các bệnh lý liên quan: Kê khi nguyên nhân gây bệnh viêm họng là do các bệnh lý khác như viêm amidan, viêm mũi, cảm cúm, trào ngược dạ dày,…
Điều trị triệu chứng
Các biểu hiện đau họng kéo dài khiến bệnh nhân mệt mỏi và gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt. Trong đơn thuốc thường kèm theo một số loại thuốc giảm triệu chứng như
- Thuốc hạ sốt, giảm đau: Kê trong trường hợp viêm họng cấp tính gây sốt, nhức mỏi cơ thể, đau họng
- Thuốc giảm ho, long đờm: Kê khi bệnh nhân có biểu hiện ho nhiều và có đờm và nhiều dịch nhầy trong mũi họng
- Thuốc chống viêm, chống phù nề: Làm lành các vết viêm loét, giảm tình trạng sưng tấy, nóng đỏ trong cổ họng
- Có thể bổ sung thêm vitamin và thuốc bổ để phục hồi sức đề kháng cho bệnh nhân
Điều trị viêm họng trong đông y
Trong Đông y, các bài thuốc chữa bệnh viêm họng thường mang tính chất cân bằng âm dương trong cơ thể, hồi phục sức đề kháng cho người bệnh. Vì theo đông y, viêm họng là chứng bệnh do cơ thể mất cân bằng âm dương, khiến tỳ vị suy nhược nên tạo cơ hội cho tác nhân gây bệnh tấn công. Chỉ cần cân bằng âm dương, cơ thể phục hồi như trước là viêm họng sẽ tự khắc khỏi.
Một số bài thuốc đông y sử dụng trong điều trị đau họng như sau:
- Bài thuốc 1: Huyền sâm 16g; sinh địa 16g; huyết đằng 12g; thạch hộc 12g; tang bạch bì 12g; mạch môn 12g; bạch cương tàm 8g; xạ can 6g; cam thảo 2g. Sắc thuốc lấy nước uống ngày 2 lần sáng – tối
- Bài thuốc 2: Sa sâm 16g; hoàng cầm 12g; tang bạch bì 12g; thiên hoa phấn 6g; cát cánh 4g; cam thảo 4g. Bệnh nhân sắc lấy nước uống mỗi ngày 2 lần sáng – tối. Kiên trì sử dụng mỗi ngày 1 thang
Thuốc Đông y có ưu điểm khá lành tính, thường không gây tác dụng phụ dù sử dụng lâu ngày. Tuy nhiên, hiệu quả của bài thuốc tùy thuộc cơ địa từng người mà phát huy tác dụng nhanh hay chậm. Bệnh nhân cũng cần kiên trì sử dụng trong một thời gian nhất định để có kết quả như mong muốn.
Điều trị bằng mẹo dân gian
Mẹo chữa viêm họng bằng dân gian, sử dụng nguyên liệu thiên nhiên an toàn có thể mang lại hiệu quả tốt với một số trường hợp bệnh nhẹ, giai đoạn đầu. Một số cách chữa thường dùng gồm:
- Mật ong: Sử dụng trực tiếp bằng cách pha với nước ấm (2-3 thìa), ngậm trong cổ họng một lúc trước khi uống. Kiên trì sử dụng trong 3-5 ngày có thể giảm ho, đau rát cổ họng
- Tỏi: Sử dụng chung với mật ong để giảm mùi vị của tỏi cũng như tăng hiệu quả điều trị. Ngâm tỏi trong mật ong rồi sử dụng nước hoặc hấp cách thủy tỏi mật ong.
- Gừng: Sử dụng dưới dạng trà gừng, thái lát gừng, cho vào nước, đun một lúc và dùng nóng
- Lá tía tô: Lá rửa sạch, băm nhuyễn, hấp cách thủy cùng đường phèn. Còn có thể dùng kết hợp lá tía tô với cháo trắng để tăng dinh dưỡng cho bệnh nhân
Để việc điều trị viêm họng hiệu quả và dứt điểm, bệnh nhân cần đến các cơ sở y tế để thăm khám và tiếp nhận điều trị theo phác đồ. Đồng thời, bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định trong quá trình điều trị, tránh bỏ thuốc gây khó khăn cho việc trị bệnh sau này.
Người bị viêm họng nên ăn gì? Kiêng gì?
Với người bị bệnh viêm họng, cần kết hợp điều trị và điều chỉnh chế độ ăn, lối sống sinh hoạt để nhanh chóng trị bệnh dứt điểm
Chế độ ăn
Trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày, người bệnh cần điều chỉnh phù hợp thực phẩm nên ăn và cần tránh để hỗ trợ quá trình điều trị. Cụ thể như sau
- Tăng cường các thực phẩm giàu vitamin C ví dụ cam, chanh, bưởi,…tăng sức đề kháng
- Sử dụng thực phẩm mềm, dễ nuốt tránh gây kích ứng cổ họng
- Tăng cường thực phẩm giàu kẽm giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể, nhất là khi đau họng gây ra bởi virus
- Nên ăn trứng gà, vừa tăng sức đề kháng vừa cung cấp dinh dưỡng giúp cơ thể nhanh hồi phục. Tuy nhiên, nên sử dụng trứng luộc, trứng hấp thay vì trứng chiên, trứng chưng nhiều dầu mỡ
- Sử dụng giấm táo giúp ức chế vi khuẩn trong cổ họng, tăng cường hệ miễn dịch
- Hạn chế đồ ăn cay, nhiều gia vị nóng như tiêu, ớt,…tránh gây kích ứng cổ họng, gây ho
- Hạn chế đồ ăn chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ, gây kích ứng cổ họng
- Không sử dụng thực phẩm đặc, cứng, khó nuốt như bánh quy, các loại hạt,…vì chúng có thể vướng mắc tại cổ họng, gây ho
- Tránh ăn các loại cá trên da có phấn như cá nục, cá hố
- Tránh ăn các loại thực phẩm có thể gây kích ứng như sữa,…hoặc thức ăn lạ (với người ho do dị ứng)
Biện pháp chăm sóc hỗ trợ
Kết hợp với điều chỉnh chế độ ăn, người bệnh cần kết hợp thêm các biện pháp hỗ trợ như sau để điều trị bệnh viêm họng:
- Nghỉ ngơi thường xuyên, hạn chế căng thẳng, làm việc quá sức
- Uống nhiều nước, đặc biệt là nước ấm, nước ép hoa quả
- Giữ ấm cho cơ thể, đặc biệt là cổ họng và không để cổ họng bị khô
- Mặc quần áo ấm khi thời tiết thay đổi
- Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ điều hòa không khí
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài, vừa bảo vệ bản thân vừa hạn chế lây lan ra xung quanh
- Không chà xát khi vệ sinh răng miệng, tránh gây viêm loét niêm mạc họng
- Súc miệng và rửa mũi với nước muối hàng ngày
Biện pháp phòng ngừa viêm họng
Bệnh viêm họng nếu không điều trị dứt điểm có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì thế, áp dụng các biện pháp phòng ngừa là cần thiết. Cụ thể như sau:
- Vệ sinh răng miệng thường xuyên, ngày ít nhất hai lần trước và sau khi ngủ
- Súc miệng bằng nước muối hàng ngày
- Mang trang phục phù hợp khi thời tiết thay đổi, đặc biệt giữ ấm phần cổ họng
- Hạn chế tiếp xúc với người có biểu hiện viêm họng
- Không sử dụng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải, khăn mặt, bát, đũa,…
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài, hạn chế tiếp xúc với khói bụi, không khí ô nhiễm, hóa chất độc hại
- Rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng, hạn chế đưa tay lên mắt, mũi, miệng khi ra ngoài
- Điều trị triệt để các tình trạng bệnh lý: viêm mũi, viêm tai, viêm amidan, trào ngược dạ dày,…(nếu có)
- Hạn chế sử dụng chất kích thích như rượu, bia và hút thuốc lá
Bệnh viêm họng là bệnh lý hô hấp phổ biến, không nguy hiểm nếu được điều trị dứt điểm. Để điều trị bệnh đạt hiệu quả, bệnh nhân cần phối hợp điều trị cùng bác sĩ, điều chỉnh chế độ sinh hoạt kết hợp uống thuốc đúng chỉ định.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
