Viêm đa xoang là bệnh lý về đường hô hấp phức tạp, khó điều trị. Bệnh gây ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống, tinh thần. Để nặng sẽ kéo theo biến chứng nguy hiểm. Chuyên gia khuyến cáo nên nhận biết dấu hiệu viêm đa xoang từ sớm và có hướng can thiệp kịp thời.
Tổng quan về viêm đa xoang
Viêm đa xoang là tình trạng viêm nhiều xoang cùng lúc có thể là 2, 3 hoặc cả 4 xoang (viêm xoang sàng, viêm xoang trán, viêm xoang hàm, viêm xoang bướm). Hiện tượng này xảy ra do niêm mạc của các xoang cùng lúc bị vi khuẩn, virus tấn công dẫn đến tổn thương, gây ra các triệu chứng bệnh.
Phân loại viêm đa xoang
Ngoài 2 thể cấp tính và mãn tính thường thấy, người bị viêm đa xoang còn có các thể bệnh khác được xác định.
- Viêm đa xoang cấp tính: Diễn biến nhanh, đột ngột có thể kéo dài không quá 4 tuần
- Viêm đa xoang bán cấp tính: Diễn ra trong khoảng 4-8 tuần
- Viêm đa xoang mãn tính: Kéo dài trên 12 tuần, dai dẳng
- Viêm đa xoang tái phát: Là tình trạng viêm tái đi tái lại nhiều lần/năm. Có thể tự hết trong khoảng 4 tuần sau đó tái phát đợt mới.
Nguyên nhân gây viêm đa xoang
Tương tự các thể viêm xoang khác, nguyên nhân chính gây tình trạng viêm tại niêm mạc xoang mũi chính là vi khuẩn, virus, nấm.
- Vi khuẩn: Phế cầu, tụ cầu, Haemophilus influenzae, kỵ khí
- Virus: Rhinovirus, parainfluenza, cúm
Ngoài ra còn có các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:
- Hệ miễn dịch yếu: Sức đề kháng kém là điều kiện để vi khuẩn, virus và các tác nhân gây bệnh xâm nhập, tấn công gây viêm, nhiễm trùng.
- Môi trường sống: Môi trường ô nhiễm nhiều khói bụi, khói thuốc lá, xâm nhập vào xoang mũi, hệ hô hấp lâu dần không được làm sạch, tích tụ lại kết hợp cơ địa nhạy cảm mà sinh bệnh
- Thời tiết: Khí hậu, nhiệt độ thay đổi thất thường từ nóng sang lạnh, từ khô sang ẩm và ngược lại khiến mũi bị kích ứng.
- Cơ địa dị ứng: Người có cơ địa nhạy cảm thường dễ kích ứng với tác nhân bên ngoài khi đó niêm mạc mũi bị phù nề, sưng viêm, lỗ thông xoang bị bít lại
- Thói quen xấu: Thói quen thường xuyên ngoáy mũi, không rửa sạch tay và các đồ dùng cá nhân khiến vi khuẩn có điều kiện xâm nhập.
Triệu chứng điển hình của bệnh
Mỗi người sẽ gặp phải các biểu hiện và mức độ nặng nhẹ khác nhau.
- Đau ở vùng mũi, má, đau lan lên trán hoặc đau cả xuống hàm, cúi đầu thấy đau nặng hơn
- Đau ở vùng thái dương, vùng chẩm, đau đầu, đau quanh mắt
- Đau mũi, chảy dịch mũi, luôn có cảm giác có dịch bên trong, xụt xịt thường xuyên nhất là khi trở trời, ngồi điều hòa lạnh
- Nghẹt mũi, giảm khả năng ngửi, nếm
- Thường xuyên ho, đau họng, hơi thở có mùi
Ở giai đoạn cấp tính các triệu chứng thường đến bất chợt, dồn dập nhưng sẽ tự giảm sau 7-10 ngày nếu được xử lý đúng cách.
Trường hợp bị bệnh mãn tính biểu hiện sẽ dai dẳng, theo chu kỳ, ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống.
Viêm đa xoang có nguy hiểm không?
Biến chứng của viêm đa xoang được xác định:
- Ảnh hưởng đến ổ mắt: Là biến chứng phổ biến nhất chiếm khoảng 60-75% gồm: Viêm mô tế bào hốc mắt, áp-xe hốc mắt, áp-xe dưới màng xương, huyết khối xoang hang…
- Biến chứng nội sọ: Chiếm khoảng 15-20% biến chứng viêm đa xoang gồm Viêm màng não, áp-xe não, áp-xe nội sọ, liệt dây thần kinh sọ….
- Biến chứng ở xương: Chiếm 5-10% gồm viêm mô tế bào ở mặt, viêm tủy xương, áp-xe mặt…
Chẩn đoán viêm đa xoang
Bệnh viêm đa xoang có thể xác định thông qua các dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng.
Chẩn đoán lâm sàng: Bác sĩ sẽ khai thác thông tin triệu chứng, tiền sử bệnh nhằm đưa ra những phán đoán về bệnh kết hợp với chẩn đoán cận lâm sàng để kết luận.
Chẩn đoán cận lâm sàng:
- Nội soi mũi: Thiết bị có gắn camera giúp quan sát được bất thường trong cấu trúc xoang mũi, mức độ tổn thương.
- Chụp Xquang, chụp cắt lớp vi tính: Phát hiện được xoang bị ảnh hưởng.
- Nuôi cấy sinh thiết: Dịch mũi mẫu mô được mang đi nuôi cấy để xác định thủ phạm gây xoang.
- Xét nghiệm yếu tố dị nguyên và máu: Trường hợp nghi ngờ viêm đa xoang do dị ứng, bác sĩ sẽ kiểm tra dị ứng để xác định.
Điều trị viêm đa xoang
Bệnh viêm đa xoang có thể can thiệp điều trị hiệu quả trong trường hợp cấp tính. Với những trường hợp mãn tính thời gian điều trị sẽ kéo dài, khó khăn hơn.
Các phương pháp được bác sĩ chỉ định, khuyến khích hiện gồm:
Chữa viêm đa xoang tại nhà
Biện pháp chữa bệnh đơn giản, ít tốn kém có thể thực hiện ngay tại nhà được mọi người truyền tai nhau áp dụng từ xa xưa.
- Xông lá trầu không: Lá trầu đem rửa sạch, cắt nhỏ cho vào nồi cùng 1,5 lít nước đun sôi 5-10 phút. Dùng khăn rộng trùm kín để mặt cách nồi xông 1 khoảng an toàn mở vung và tiến hành xông. Cố hít sâu thở chậm. Khi xông xong xì hết dịch mũi và lau lại bằng khăn khô sạch.
- Chườm gừng tươi: Lấy 1 củ gừng tươi rửa sạch hết đất cát, bỏ phần hỏng (nếu có). Đem thái lát mỏng hoặc đập dập cho vào bát tô, thêm 500ml nước ủ đến khi nước nguội 70-80 độ ngâm khăn sạch, vắt bớt nước chườm lên vùng mũi xoang. Để khoảng 3-5 phút.
- Hạt gấc chữa viêm xoang: Sử dụng 25 hạt gấc đem nướng cho cháy sém vỏ ngoài rồi đập, giã nhỏ. Cho hết gấc vào hũ thủy tinh, thêm 300ml rượu trắng ngâm 3 ngày là có thể sử dụng. Lấy một ít rượu gấc xoa bọc 2 sống mũi rồi xì nhẹ để loại bỏ dịch ra ngoài.
Thuốc chữa viêm đa xoang
Bác sĩ sẽ căn cứ vào các triệu chứng mà người bệnh gặp phải, bệnh lý nền để kê đơn thuốc phù hợp. Các loại thuốc chính dùng cho bệnh nhân viêm đa xoang gồm:
- Thuốc giảm đau kháng viêm giảm triệu chứng đau đớn khó chịu ở vùng mũi, mặt như paracetamol, ibuprofen
- Thuốc kháng sinh: Được dùng trong trường hợp viêm nhiễm trùng gồm amoxicillin, amoxicillin-clavulanate
- Thuốc xịt mũi giúp thông mũi, loại bỏ dịch nhầy, giảm cảm giác đau đớn, khó chịu.
Phẫu thuật
Đây là phương pháp xâm lấn giúp loại bỏ tổn thương tại xoang và các vùng lân cận. Hiện có nhiều phương pháp kỹ thuật hiện đại, ít xâm lấn hơn, tỉ lệ thành công cao giúp làm sạch xoang, bỏ polyp, sửa vách ngăn… Sau 2-3 ngày phẫu thuật người bệnh đã có thể xuất viện và ăn uống bình thường.
Phòng ngừa viêm đa xoang
Viêm đa xoang có thể phòng ngừa được nếu mọi người quan tâm đến sức khỏe, chủ động phòng ngừa ở mọi lúc mọi nơi. Sau đây là những cách giúp bạn hạn chế tối đa nguy cơ bị đa xoang:
- Luôn đeo khẩu trang trước khi đi ra ngoài đặc biệt là khi phải tiếp xúc với bụi bặm, tác nhân có khả năng gây kích ứng mũi.
- Giữ môi trường sống sạch sẽ, thường xuyên lau dọn đặc biệt là giặt chăn, vỏ gối, ga giường thường xuyên.
- Hạn chế tối đa việc tiếp xúc với khói thuốc lá, chất thải, bụi
- Tránh bật điều hòa quá lạnh khi đi ngủ hoặc làm việc khiến mũi bị khô.
- Cần giữ ấm vùi mũi họng khi trời mưa ẩm, lạnh.
- Vệ sinh mũi họng thường xuyên để loại bỏ bụi bẩn, thông xoang mũi.
- Tuyệt đối không dùng chung đồ cá nhân như khăn mặt với người khác đặc biệt là người gặp vấn đề về hệ hô hấp.
- Trường hợp đang bị viêm xoang hàm, xoang bướm, xoang sàng… cần điều trị dứt điểm tránh để bị viêm nhiều xoang cùng lúc.
Câu hỏi thường gặp
Phẫu thuật không phải là phương pháp được ưu tiên hàng đầu cho bệnh nhân viêm xoang. Chỉ trong trường hợp bệnh nhân không đáp ứng thuốc, tình trạng nhiễm trùng bội nhiễm, polyp hoặc lệch vách ngăn bác sĩ mới chỉ định.
Chế độ ăn uống có ảnh hưởng lớn đến tiến triển bệnh viêm xoang do đó mọi người cần lưu ý điều chỉnh chế độ ăn uống đề phòng ngừa cũng như hỗ trợ quá trình điều trị bệnh đạt kết quả tốt nhất.
- Không ăn đồ cay nóng bởi kích thích quá trình tiết dịch mũi
- Hạn chế thực phẩm có tính hàn như tôm, mực, cua, ốc,... bởi sẽ tăng phản ứng viêm
- Các loại đồ ăn, đồ uống lạnh như kem, nước lạnh, đồ ướp lạnh cũng nên kiêng khem
- Tránh sữa và các thực phẩm từ sữa bởi tăng tiết dịch mũi, cản trở hoạt động của hệ hô hấp
- Nên ăn nhiều rau củ quả chứa nhiều vitamin đặc biệt là vitamin C giúp kháng viêm, tăng đề kháng như ớt chuông, ổi, bưởi...
- Tăng cường thực phẩm giàu omega3 giúp giảm viêm sưng ở niêm mạc như cá hồi, cá nục, cá mòi...
- Gia vị có tính ấm, kháng viêm tốt như gừng, tỏi, hành
Viêm đa xoang ảnh hưởng nghiêm trọng đến sứ khỏe do đó càn phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Hãy chủ động tìm đến bệnh viện, bác sĩ để chẩn đoán, cũng như tuân thủ đúng chỉ dẫn để kiểm soát bệnh cũng như phòng ngừa tái phát.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
