Nướu răng là gì? Vai trò, cấu tạo và các vấn đề thường gặp

Nướu răng còn có tên gọi quen thuộc là lợi. Chúng có nhiệm vụ bảo vệ cho chân răng được chắc chắn hơn. Vậy nướu răng là gì và có vai trò như thế nào đối với răng miệng của chúng ta. Cùng tìm hiểu kỹ hơn các thông tin về nướu răng trong bài viết dưới đây.

Nướu răng là gì? 

Nướu răng là các mô niêm mạc bao phủ toàn bộ hàm trên và hàm dưới trong khoang miệng. Nướu bao bọc xung quanh xương ổ răng và răng, ôm sát cổ răng và trải dài từ cổ răng đến đáy hành lang miệng.

Trên bề mặt nướu thường có các điểm lấm chấm màu da cam. Cấu tạo của chúng khá rắn chắc, tạo thành lớp bảo vệ chân răng. Khác với các mô mềm trong khoang miệng khu vực quanh má và môi, mô nướu răng hầu hết đều dính chặt vào khung xương hàm. Nướu khỏe mạnh thường có màu hồng san hô và cũng có thể pha sắc tố melanin, vì thế, màu nướu ở mỗi người có thể có chút khác nhau.

Cấu tạo của nướu răng là gì?

Nướu răng có cấu tạo khá đặc biệt và được phân biệt dựa theo mối liên hệ với răng. Cụ thể, nướu răng được chia thành 2 phần chính gồm nướu rời và nướu dính.

Nướu rời (còn gọi là nướu tự do)

• Đây là phần nướu viền bao quanh cổ răng nhưng không dính trực tiếp vào răng. Nướu rời được tách biệt so với nướu dính bởi một rãnh nhỏ, còn gọi là rãnh nướu rời. Chiều rộng trung bình của vùng nướu này là khoảng 1mm, tạo thành vách mềm của khe nướu.

• Khe nướu là một rãnh nhỏ và hẹp, có hình chữ V. Đây là vị trí tiếp xúc giữa mặt răng và nướu rời. Chiều sâu của khe nướu thường từ 0-3,5mm. Được cấu tạo bởi 2 vách là vách mềm và vách cứng. Vách mềm chính là phần nướu rời, vách cứng là phần bề mặt gốc răng. Trên thực tế, khe nướu là vị trí nhạy cảm, dễ dàng bị tấn công bởi vi khuẩn. Do đó, đây được cho là điểm xuất phát của các vấn đề về nướu, đặc biệt là viêm nướu. Sự nhạy cảm này là do phần mô khe nướu rất mỏng, dễ dàng bị tổn thương và không được sừng hóa. Mặt khác, trong khe nướu có khả năng tiết ra một chất dịch giúp sát trùng và làm sạch khe nướu một cách tự nhiên.
• Nướu kẽ răng (còn gọi là gai nướu). Phần nướu này nằm giữa các kẽ răng, có dạng hình tháp. Gai nướu giúp phân tách các răng độc lập với nhau. Tuy nhiên, nếu gai nướu quá to hoặc quá nhỏ sẽ tạo thành các lỗ hốc trong kẽ răng, gây ra tình trạng ứ đọng thức ăn. Nếu không được vệ sinh sạch sẽ, nướu kẽ răng có thể trở thành ổ khu trú thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây ra bệnh nha chu.

Nướu dính

Nướu dính có kích thước trung bình từ 0,5 – 6mm. Phần nướu này nằm nối liền phần nướu rời, trải dài đến lằn tiếp hợp nướu hay còn gọi là niêm mạc di động. Gọi là nướu dính vì chúng áp chặt vào răng, bám cố định vào xương ổ răng và hoàn toàn không dịch chuyển. Nướu dính góp phần vào cấu tạo chức năng nhai của răng.

Chức năng của nướu răng là gì?

Nếu như răng đảm nhiệm chức năng nhai thì nướu răng đóng vai trò bảo vệ chân răng và một số bộ phận khác trong khoang miệng. Các chức năng của nướu răng gồm:

• Giúp răng và một số bộ phận khác trong khoang miệng chống lại sự ma sát trong quá trình nhai thức ăn.
• Đóng vai trò là một bộ phận cấu tạo nên các mô nha chu.
• Bao bọc chân răng, nâng đỡ răng và giúp răng đứng vững trên cung hàm. 

Một số bệnh lý thường gặp liên quan đến nướu răng

Nướu răng rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương do các yếu tố bên ngoài, đặc biệt là vi khuẩn. Khi nhận thấy có sự thay đổi về màu sắc niêm mạc nướu kèm tình trạng phù nề, ửng đỏ, dễ chảy máu có nghĩa là bạn đã bị viêm. Cùng tìm hiểu kỹ hơn về các bệnh lý về nướu sau đây.

Viêm nướu (viêm lợi)

Viêm nướu hay viêm lợi là bệnh lý do các mảng bám trên răng tích tụ lâu ngày gây kích ứng vùng nướu. Các mảng bám này là do thức ăn còn sót lại sau các bữa ăn, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn tồn tại và phát triển. Đây là tình trạng rất phổ biến, dễ gặp ở mọi độ tuổi. Viêm nướu được coi là giai đoạn nhẹ của bệnh nha chu. Bị viêm lợi sẽ khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, mất tự tin trong giao tiếp hàng ngày.

Các dấu hiệu thường gặp khi bị viêm lợi gồm:

• Nướu răng bị sưng tấy, ửng đỏ, nhạy cảm và rất dễ chảy máu, bạn có thể cảm thấy đau khi chạm vào.
• Răng đau buốt, có cảm giác khó chịu khi ăn uống, đặc biệt là khi ăn các đồ ăn quá nóng hoặc quá lạnh.
• Hơi thở có mùi hôi khó chịu.
• Nếu bị viêm nặng nướu răng có thể bị phá hủy, có thể tự chảy máu ngay cả khi không có va chạm từ bên ngoài.
• Răng có dấu hiệu lung lay.
• Một số trường hợp có thể đi kèm dấu hiệu sốt nhẹ, chán ăn…

Viêm nướu răng là tình trạng không quá nguy hiểm và có thể điều trị dứt điểm. Ngược lại, nếu để kéo dài bệnh sẽ tiến triển nặng và gây ra biến chứng nguy hiểm khác như viêm lợi sưng má, viêm nha chu thậm chí mất răng…. 

Viêm nha chu

Bệnh viêm nha chu là tình trạng nhiễm trùng từ vùng nướu đã bị lan xuống các cấu trúc bên dưới của mô nha chu. Bệnh ở giai đoạn nặng sẽ làm nướu có thể bị mất đi khả năng bám dính vào răng, dẫn đến nguy cơ bị chết tủy răng, tiêu hủy xương ổ răng và hình thành các túi nha chu.

Khi các mô nướu gặp vấn đề, các túi nha chu sẽ hình thành và phát triển thành bệnh nha chu. Từ đó gây ảnh hưởng đến tuổi thọ của răng, làm răng bị yếu, dễ lung lay.

Các dấu hiệu của bệnh viêm nha chu gồm: 

• Nướu bị xuất huyết (chảy máu) khi đánh răng.
• Lợi sưng đỏ, dễ bị chảy máu.
• Xuất hiện mảng bám ở các kẽ răng và vùng chân răng.
• Hơi thở từ miệng có mùi hôi.
• Có thể xuất hiện dịch mủ chảy ra khi ấn vào túi lợi.
• Răng bị lung lay, đau nhức khi nhai, cắn thức ăn.

Khi bị viêm nha chu, bạn cần đến khám tại các cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời. Tùy vào tình trạng cụ thể các bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh cách chăm sóc và phương án điều trị phù hợp. 

Xem thêm:

• Răng khấp khểnh – Nguyên nhân và những vấn đề thường gặp

Nướu răng chảy máu

Nướu răng chảy máu khi mô lợi bị tổn thương. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý răng miệng nguy hiểm như viêm nha chu, viêm lợi, áp xe…

Nguyên nhân khiến bạn bị chảy máu chân răng gồm:

• Răng miệng không được vệ sinh sạch sẽ làm các mảng bám tích tụ lâu ngày, khó vệ sinh. Lâu dần dẫn đến vôi răng (hay còn gọi là cao răng), viêm nướu.
• Chải răng quá mạnh hoặc dùng bản chải quá cứng gây xước niêm mạc lợi.
• Cơ thể thiếu dưỡng chất, đặc biệt là vitamin C, vitamin K và canxi.
• Mô nha chu bị tổn thương do vôi răng tích tụ lâu ngày, vi khuẩn sinh sôi và tấn công vùng nướu.
• Sự thay đổi của nội tiết tố trong cơ thể, thường gặp ở tuổi dậy thì, phụ nữ mang thai.

Chảy máu nướu răng gây ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng, tạo kẽ hở cho vi khuẩn tấn công mạnh hơn. Tình trạng sưng viêm và chảy máu kéo dài có thể gây ra các biến chứng ảnh hưởng đến răng, thậm chí gây mất răng. Nướu răng bị chảy máu lâu ngày thì việc điều trị sẽ mất thời gian và tốn kém hơn.

Những điều cần lưu ý để nướu răng luôn khỏe mạnh

Những tổn thương ở nướu răng thường do vi khuẩn gây ra. Vì thế, để ngăn ngừa các bệnh lý viêm nhiễm bạn cần chú ý bảo vệ răng miệng luôn sạch sẽ bằng các biện pháp sau đây:

• Vệ sinh răng miệng đúng cách, chải răng ít nhất 2 lần mỗi ngày vào sáng và tối. 
• Dùng bàn chải lông mềm, thay bàn chải định kỳ 3 tháng/lần để tránh làm tổn thương nướu.
• Làm sạch kẽ răng bằng chỉ nha khoa chuyên dùng giúp loại bỏ mảng bám triệt để nhất.
• Súc miệng bằng nước muối để sát khuẩn và bảo vệ nướu răng khỏe mạnh hơn.
• Khám nha khoa định kỳ mỗi 6 tháng để lấy cao răng, ngăn ngừa viêm nướu.
• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin C giúp tăng sức đề kháng, ngăn ngừa chảy máu nướu răng.
• Khi có các dấu hiệu nướu đổi màu, sưng tấy hoặc đau nhức cần đến ngay trung tâm y tế để khám và xử lý kịp thời.

Bài viết trên đây đã giải đáp thông tin cụ thể về nướu răng là gì, cũng như những vấn đề thường gặp. Nướu đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc và sức khỏe của hàm răng. Vì vậy, hãy luôn giữ vệ sinh răng miệng và thăm khám nha khoa kịp thời để ngăn ngừa các nguy cơ bệnh lý.

Cùng tìm hiểu:

• Răng cửa: Chức năng và các biện pháp chăm sóc cần thiết
• Răng nanh – Những điều có thể bạn chưa biết