Thuốc amoxicillin là một trong những thuốc kháng sinh sử dụng quen thuộc trong cộng đồng người Việt, sử dụng trong điều trị nhiều nhiễm khuẩn khác nhau, trong đó có viêm họng, viêm mũi,… Nhưng dùng thuốc như thế nào để đảm bảo an toàn và hiệu quả? Mời bạn theo dõi ngay bài viết dưới đây!
Thông tin về thuốc amoxicillin
Lịch sử thuốc: Amoxicillin là kháng sinh được phát hiện vào năm 1958 và được sử dụng từ năm 1972.
Phân loại: Thuốc kháng sinh thuộc nhóm Penicillin, phân nhóm betalactam.
Amoxicillin là thuốc kê đơn, nằm trong danh sách các loại thuốc thiết yếu của WHO (Tổ chức y tế thế giới) và được đánh giá là một trong những kháng sinh an toàn và được kê toa phổ biến nhất ở trẻ em.
Các dạng bào chế: Thuốc viên, thuốc bột pha uống (dạng đơn chất) hàm lượng chính là 500mg, 250mg.
Amoxicillin còn được phối hợp chung với các thuốc điều trị khác để mở rộng phổ kháng khuẩn.
Cơ chế hoạt động
Amoxicillin là kháng sinh bền vững trong môi trường acid và có phổ tác dụng rộng, đặc biệt trong chống lại vi khuẩn Gram âm.
Amoxicillin có tác dụng diệt khuẩn bởi thuốc gắn trực tiếp vào một hoặc nhiều protein của vi khuẩn để ức chế sinh tổng hợp peptidoglycan, thành phần cấu tạo quan trọng của thành tế bào vi khuẩn. Kết quả, vi khuẩn bị tiêu diệt.
Phổ tác dụng:
- Các cầu khuẩn ưa khí Gram dương và Gram âm (trừ chủng tạo penicillinase).
- Trực khuẩn Gram dương và các xoắn khuẩn.
- Tác dụng trên một số trực khuẩn Gram âm.
- Chống lại Mycoplasma, Rickettsia, nấm, virus.
Tình trạng kháng kháng sinh
Tình trạng kháng chéo hoàn toàn thường xảy ra giữa amoxicillin với ampicillin. Theo thống kê, mức độ kháng kháng sinh ampicillin hiện nay ở các chủng vi khuẩn là khá cao: E. coli là 66,7%, Salmonella typhi là 50%, Shigella là 57,7%, Acinetobacter spp. là 70,7%, các vi khuẩn đường ruột khác (Citrobacter, Enterobacter, Klebsiella, Morganella, Proteus, Serratia…) là 84,1%,…
Hấp thu:
- Amoxicillin hấp thu nhanh qua đường uống (74-92%).
- Thuốc đạt đỉnh sau khi sử dụng khoảng 1-2h.
- Nồng độ thuốc khi tiêm hay uống đều tương tự nhau.
Phân bố:
- Amoxicillin phân bố nhanh vào hầu hết các mô, cơ quan trong cơ thể, trừ dịch não tủy. Nhưng khi màng não bị viêm thì thuốc dễ dàng khuếch tán vào trong.
- Dễ dàng đi qua hàng rào nhau thai nhưng chỉ có lượng nhỏ đi vào trong sữa mẹ.
- Liên kết yếu với protein huyết tương (17-20%) nên có thể sử dụng phương pháp thẩm tách máu để loại bỏ bớt amoxicillin ra khỏi cơ thể.
Chuyển hóa:
Amoxicillin chuyển hóa ít qua gan về dạng không còn hoạt tính (khoảng 40%)
Thải trừ
Khoảng 60% liều uống của amoxicillin thải trừ nguyên dạng ra khỏi nước tiểu trong vòng 6-8h.
So sánh amoxicillin so với các thuốc cùng loại
Về hiệu quả: amoxicillin và ampicillin đều đem lại tác dụng tương tự nhau nhưng amoxicillin được dung nạp tốt hơn, ít tác dụng phụ hơn ampicillin.
Về mức độ phổ biến: Amoxicillin được kê đơn rộng rãi hơn so với ampicillin. Tuy nhiên, ampicillin được sử dụng phối hợp với các sulbactam trong các thuốc tiêm sử dụng trong bệnh viện.
Chỉ định của thuốc
- Nhiễm khuẩn đường hô hấp trên: Viêm họng, viêm mũi,…
- Nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới do liên cầu, phế cầu, tụ cầu không tiết penicilinase và H. influenzae.
- Nhiễm khuẩn đường tiết niệu không biến chứng (do thải trừ 60% qua thận dạng còn hoạt tính).
- Nhiễm khuẩn da, cơ do liên cầu, tụ cầu, vi khuẩn E.Coli.
- Nhiễm khuẩn đường mật.
- Bệnh lậu.
Liều lượng sử dụng
Cách dùng:
Dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.
- Dạng viên uống: Uống trực tiếp, nuốt trực tiếp viên thuốc mà không nghiền nát hoặc nhai viên thuốc đó.
- Dạng viên nhai: Cần nhai viên thuốc trước khi nuốt.
- Dạng bột: Pha nước rồi uống. Nếu khó uống, có thể trộn với sữa, sữa bột trẻ em, nước ép trái cây và sử dụng ngay lập tức.
Liều dùng thuốc kháng sinh viêm họng amoxicillin:
- Người lớn: 250 – 500mg/lần x 3 lần/ngày x 7-10 ngày.
- Trẻ em dưới 10 tuổi: 40-50mg/kg/ngày, chia nhỏ thành 2-3 liều và dùng cách nhau ít nhất 8h.
- Liều dùng có thể hiệu chỉnh theo chỉ định của bác sĩ phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh mắc phải.
- Người suy thận, phải giảm liều.
Hướng dẫn bảo quản:
- Viên nén, viên nang, bột pha uống: Bảo quản trong nơi kín, nhiệt độ phòng, tránh ánh sáng trực tiếp.
- Hỗn dịch uống sau khi pha: Để tủ mát (2-8 độ C), bền vững trong 14 ngày ở nhiệt độ phòng.
- Dung dịch tiêm phải dùng ngay sau khi pha.
Chống chỉ định
- Không dùng thuốc cho người có tiền sử dị ứng với bất kỳ loại penicillin nào.
- Không được phép trộn chung dung dịch tiêm amoxicillin với bất kỳ thuốc nào trong một bơm tiêm.
Chi phí khi điều trị bằng thuốc
Tùy vào liệu trình điều trị dài hay ngắn mà thời gian điều trị có sự khác biệt.
Hiện nay các biệt dược phổ thông của amoxicillin có giá khá tiết kiệm.
Giá bán tham khảo: 1000 – 2000 VNĐ/viên.
Những lưu ý cần biết khi sử dụng
- Trước khi sử dụng, cần thông báo cho bác sĩ về:
- Tiền sử dị ứng của bạn (với kháng sinh, các thuốc hay thực phẩm khác)
- Bệnh thận nếu có
- Bệnh bạch cầu đơn nhân (nếu có)
- Tiêu chảy do sử dụng kháng sinh
- Định kỳ kiểm tra chức năng gan, thận nếu sử dụng thuốc điều trị kéo dài
- Trường hợp có tiền sử xảy ra phản ứng quá mẫn với dị nguyên nào đó, cần kiểm tra dị ứng với penicilin, cephalosporin và amoxicillin trước khi sử dụng.
- Trường hợp xuất hiện tình trạng cấp tính như: ban đỏ, phù Quincke, sốc phản vệ, hội chứng Stevens – Johnson, phải ngừng dùng thuốc và cấp cứu ngay lập tức bằng adrenalin, thở oxy, tiêm corticoid tĩnh mạch, thông khí, đặt nội khí quản. Không bao giờ sử dụng penicillin hay cephalosporin nữa.
- Chỉ sử dụng thuốc khi thật cần thiết trong thời kỳ mang thai, dưới sự theo dõi của các bác sĩ
- Thận trọng sử dụng thuốc trong thời kỳ cho con bú
- Trường hợp quên thuốc người bệnh nên dùng ngay khi phát hiện, nhưng nếu quá gần với liều kế tiếp, có thể liên hệ với bác sĩ để hiệu chỉnh liều dùng phù hợp. Không sử dụng chung 2 liều cùng lúc.
- Trường hợp dùng thuốc quá liều nên liên hệ ngay với trung tâm y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.
Thuốc kháng sinh viêm họng amoxicillin được sử dụng khá phổ biến. Hy vọng những thông tin kể trên sẽ giúp bạn biết cách sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả, nâng cao được chất lượng điều trị. Hãy thử sử dụng ngay để thấy những hiệu quả tích cực.
Câu hỏi thường gặp
Amoxicillin được coi là một kháng sinh an toàn, lành tính với phổ tác dụng rộng và được ứng dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh nhiễm khuẩn.
Tuy nhiên, thuốc cũng sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được dùng đúng liều, đúng cách. Không chỉ gây ra những tác dụng không mong muốn mà còn dẫn tới hiện tượng kháng kháng sinh nghiêm trọng.
Chính vì vậy, cần sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Tác dụng phụ thường xuất hiện nhất khi sử dụng kháng sinh đó chính là tiêu chảy. Bởi thuốc kháng sinh với tác dụng diệt khuẩn có thể gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gây tiêu chảy kéo dài.
Thường gặp:
Ngoại ban (3-10%), xuất hiện chậm, sau khoảng 7 ngày điều trị
Ít gặp:
- Hiện tượng buồn nôn, nôn, tiêu chảy
- Phản ứng quá mẫn: Xuất hiện ban đỏ, dát sần, mày đay, hội chứng Stevens - Johnson.
Hiếm gặp:
- Tăng men gan
- Kích động, vật vã, lo lắng, mất ngủ, lú lẫn, chóng mặt.
- Thiếu máu, giảm tiểu cầu, tăng bạch cầu ưa eosin, giảm bạch cầu, mất bạch cầu hạt
Cách xử trí
- Ngưng sử dụng
- Trường hợp bị mày đay, dị ứng: điều trị bằng kháng histamin, dùng liệu pháp corticoid toàn thân, ngừng sử dụng amoxicillin.
- Với thức ăn: Không bị ảnh hưởng, có thể uống trước hoặc sau ăn
- Nifedipin: Tăng hấp thu amoxicillin
- Allopurinol: Tăng khả năng gây phát ban của amoxicillin.
- Probenecid: Kéo dài thời gian đào thải Amoxicillin qua thận.
- Các kháng sinh kìm khuẩn: Chloramphenicol, Erythromycin, các sulfonamide hay Tetracycline có thể ảnh hưởng đến tác dụng diệt khuẩn của thuốc Amoxicillin 500mg.
- Các thuốc chống đông máu: Warfarin, Coumadin, Jantoven,... cần hết sức lưu ý khi kết hợp sử dụng (kéo dài thời gian đông máu khi kết hợp)
- Tỷ lệ kháng kháng sinh của amoxicillin khá lớn. Để tránh hiện tượng này, người bệnh cần:
- Dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, đủ thời gian, đúng liều.
- Dùng amoxicillin vào cùng một thời điểm trong ngày.
- Trước khi sử dụng, kiểm tra nhãn xem thuốc của bạn có nên dùng cùng với thức ăn hay không.
- Ngay cả khi các triệu chứng được cải thiện, vi khuẩn vẫn còn tồn tại trong cơ thể. Nếu dùng thuốc, vẫn có thể gây hiện tượng kháng thuốc kháng sinh, khiến bệnh tái phát trở lại.
- Không sử dụng amoxicillin trong điều trị virus cúm hay cảm lạnh thông thường.
- Không sử dụng chung thuốc với người khác, ngay cả khi có triệu chứng rõ rệt.
- Nếu sử dụng hết thuốc, muốn dùng thêm, cần đến gặp bác sĩ để thăm khám và kê đơn phù hợp
- Amoxicillin được phối hợp với clavulanate trong chế phẩm Augmentin để mở rộng phổ tác dụng với những vi khuẩn tiết beta lactamase, penicillinase.
- Amoxicillin được phối hợp với Sulbactam để mở rộng phổ tác dụng trên cả những vi khuẩn sản sinh beta lactamase.
- Amoxicillin được phối hợp với Clarithromycin (Kháng sinh) và Lansoprazole (thuốc ức chế bơm proton) trong điều trị viêm loét dạ dày tá tràng do vi khuẩn H. pylori gây ra.
Viên uống amoxicillin thường có hạn dùng 2 năm và có thể sử dụng trong khoảng thời gian đó nếu được bảo quản theo khuyến nghị.
Hỗn dịch Amoxicillin thì thời gian ngắn hơn, chỉ sau khoảng 7-10 ngày sau khi pha chế.
Sau khi hết hạn sử dụng, khả năng tiêu diệt các vi sinh vật của thuốc giảm xuống rõ rệt, thuốc bị phân rã. Khi đó, dù dùng với liều điều trị, thuốc không phát huy được tác dụng cần có, gây ảnh hưởng tới cơ thể. Mặt khác, các độc tố có thể xuất hiện do thuốc bị biến chất cũng gây ảnh hưởng đến cơ thể.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
